Inhuldiging herdenkingsplaat Simonne Brugghe - voormalig café Rustoord , Iepersestraat 203 te Roeselare op 7 mei 2023 om 14 uur - plaaats waar Simonne Brugghe en Generaal Maczek elkaar ontmoetten op 7/9/1944.

Op 7 en 8 september 1944 werd Roeselare, net als veel andere plaatsen in het westelijk deel van Vlaanderen, bevrijd door Poolse troepen. Dat de Poolse opmars op veel plaatsen zonder veel schade en slachtoffers gebeurde ("collateral damage", in het jargon), was grotendeels te danken aan de doordachte aanpak van Generaal Maczek, de bekwame bevelhebber van de 1e Poolse Pantserdivisie, die steeds erg bekommerd was over de gevolgen voor zowel burgers als eigen militairen.

In Roeselare hielp het lot daarbij een stevig handje.

Op 7 september 1944, wanneer de Polen aan de rand van de stad opereren, ontmoet de generaal de jonge lerares Simonne Brugghe, één van de 10 dochters in een familie die al jaren actief was in het ongewapend verzet. Op basis van de informatie die zij verstrekt, besluit Maczek om het meisje en haar vader Allard opnieuw de stad in te sturen, om zo meer gedetailleerde inlichtingen te verzamelen vooraleer verder op te rukken. Dit leidt tot een relatief eenvoudige inname van Roeselare, waarbij desondanks acht Poolse militairen omkomen.

Zowel Stanislaw Maczek, zijn Poolse troepen, als Simonne Brugghe worden na de oorlog bijzonder ondankbaar behandeld. De Polen, die hoopten op een vrij vaderland, worden na de oorlog ronduit in de steek gelaten door de geallieerden. Simonne Brugghe, die door generaal Maczek tijdens een publieke plechtigheid in 1944 het Poolse "Kruis der Dapperheid" toegekend wordt, krijgt al snel te maken met een invloedrijke, opportunistische en rancuneuze lokale politicus, die bij de bevrijding vlotjes zijn zwarte jas omgeruild had voor een wit exemplaar. De man, die -onbegrijpelijkerwijze- nadien zelfs burgemeester wordt, revancheert zich, onder andere door het meisje haar onderwijsjob af te laten nemen en de familie Brugghe ook op andere manieren het leven zuur te maken. Zij emigreert nadien naar Australië.

Het is een pakkend verhaal, dat ik in de voorbije decennia vaak uit eerste hand mocht horen. Simonne Brugghe is immers de zus van (wijlen) mijn goede schoonmoeder en dus tante van mijn wederhelft.

Om recht te doen aan de grote Poolse generaal en de kleine Roeselaarse onderwijzeres, besloot ik een hele poos geleden om niet enkel een campagne te voeren om beiden een straatnaam te gunnen in Roeselare (staat ondertussen in de spreekwoordelijke steigers), maar ook om, na een voorzet van Geert Messiaen, een poging te doen om een herdenkingsplaat te installeren op de plaats waar beiden elkaar op 7 september 1944 ontmoetten.

Dankzij de steun van drie lokale afdelingen van de Marnixring, onder impuls van stoomtrein- voorzitter Tom Hoornaert, en het begrip van de vriendelijke nieuwe eigenaar van het gebouw (voormalig "café Rustoord"), die meteen meeging in het verhaal, zullen we op 7 mei om 14 uur, in samenwerking met Field Marshal Haig's Own Pipes & Drums en de Stad Roeselare, de zevende "blue plaque" in Vlaanderen inhuldigen.

Opvallende primeur: het zal ook de eerste plaat van de reeks zijn die de naam van een vrouw draagt.

Bij deze wordt u van harte uitgenodigd.

Erwin Ureel

VRAAG AAN HET ROESELAARS STADSBESTUUR.

Kan ter gelegenheid van de inhuldiging van de plaat op 7 mei 2023 niet gedacht worden aan een herdruk van het boek SIMONNE BRUGGHE, HELDIN DOOR HET LOT van Willy Vallaey, stadsarchivaris, uitgegeven in 2004 door drukkerij Verduyn te Roeselare?

In september 2003 gaf Willy Vallaey, twee voordrachten over de bevrijding die een volle zaal lokten. Deze voordrachten waren de aanleiding om de verzamelde informatie uit te geven in het boek "Simonne Brugghe, heldin door het lot".

Er werd onder leiding van Geert Messiaen, toenmalig schepen van de Roeselaarse vaderlandslievende verenigingen, een werkgroep opgericht om de herdenking van de 60 ste verjaardag van de bevrijding van Roeselare voor te bereiden.

Naast de voorstelling van dit boek hadden tal van activiteiten plaats.

Zo werd er een estafetteloop georganiseerd langs het traject dat de Poolse bevrijders volgden.

Een gedenkplaat met de namen van de 8 gesneuvelde Poolse militairen werd onthuld op de stedelijke begraafplaats aan de Blekerijstraat.

Op de plaatsen waar ze in de stad werden gewond of stierven werd een gedenktegel op het voetpad geplaatst.

Die tegels helpen ons eraan herinneren dat de vrijheid die we iedere dag genieten niet vanzelfsprekend is.

Dit historisch werk, gebaseerd op mondelinge en schriftelijke bronnen, en gebaseerd op militaire bronnen verdient een heruitgave.

Geert Messiaen

Klik hier voor de afbeeldingen